Hayatı:
- Aziz Mahmut Hüdâyî, 1541 yılında Şerefkoçhisar’da doğdu.
- İstanbul’un fethinden sonra Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşayan Hüdayi, dönemin önemli İslam alimlerinden biriydi.
- Celvetiye tarikatının kurucusu, tekke edebiyatının önemi temsilcilerindendir.
- 1595’te İstanbul Çamlıca ‘da yapılan Hüdâyî Dergahı’nda alim, şair ve musikişinas bir çok kişi onun etrafında bir araya gelmiştir.
- Pek çok ilahisi bestelenmiş, tekkelerde zikir meclislerinde söylenmiştir.
- İlahilerinde Vahdet-i Vücut anlayışını ve Allah aşkını dile getirmiştir.
- İslam inancı, tasavvuf ve dini ilimler üzerinde birçok kitap yazmıştır.
- Hüdâyî, tasavvuf yolunda ilerleyerek büyük bir veli haline geldi ve birçok insanın manevi rehberi oldu.
- şiirlerinde hem aruz hem de hece ölçüsüyle yazmıştır.
- Sade dille yazdığı şiirlerinde hikemi bir hava vardır.
- Şiirlerini “Divan-ı İlahiyat” olarak da bilinen Divan’ında adlı eserinde toplamıştır.
- Hayatını ibadet, ilim ve insanlara yardım etmeye adayan Hüdâyî, halk arasında çok sevilen bir kişilik haline geldi.
- Aziz Mahmut Hüdâyî, 1628 yılında İstanbul’da vefat etti.
Eserleri:
Aziz Mahmut Hüdâyî’nin şiirleri, genellikle insanın manevi dünyasına odaklanır ve onların ruhunu beslemeyi amaçlar. Bu şiirlerde aşk, dostluk, ilim ve ölüm gibi temalar işlenir. Hüdâyî’nin şiirleri, insanların Allah’a olan sevgisini artırmak, manevi duygularını güçlendirmek ve doğru yolu bulmalarına yardımcı olmak için yazılmıştır.
- 1) Nefâis-ül-Mecâlis,
- 2) Tecelliyât,
- 3) Dîvân-ı İlâhiyât,
- 4) Habbet-ül-Muhabbe,
- 5) Necât-ül-Garîk,
- 6) Tarîkatnâme,
- 7) Tezâkir-i Hüdâyî,
- 8) Ahvâl-ün- Nebiyy-il-Muhtâr Aleyhi Salevâtullah-il-Melik-i-Cebbâr,
- 9) Câmi-ul-Fadâil ve Kâmi-ur-Rezâil,
- 10) Feth-ul-Bâb ve Ref-ul-Hicâb,
- 11) El-Feth-ül-İlâhî,
- 12) Hâşiyet-ül-Kühistânî fî Şerh-il-Fıkh-ı Keydanî,
- 13) Hayât-ül-Ervâh ve Necât-ül-Eşbâh,
- 14) Tarîkat-ı Muhammediyye,
- 15) Vâkıât,
- 16) Şerhun alel- Kasîdet-il Vitriyye fî Medhi Hayr-il-Beriyye,
- 17) Mensûr Mevlîd-i Nebî…
Hüdâyî’nin şiirleri, döneminin insanları üzerinde büyük etkiler bırakmış ve günümüze kadar sevilen ve okunan eserler olmuştur. Aziz Mahmut Hüdâyî’nin hayatı ve şiirleri, insanlara manevi bir rehberlik sunmakta ve onların ruhunu beslemektedir.