- Kâtip Çelebi 1609’da İstanbul’da doğdu, 6 Ekim 1657’de İstanbul’da vefat etti.
- Asıl adı Mustafa’dır. Doğu’da Hacı Halife, Batı’da ise Hacı Kalfa adıyla da tanınır.
- Arapça, Farsça, Latince ve Fransızca öğrenmiştir.
- Kâtip Çelebi; tarih, coğrafya ve bibliyografya alanında önemli yapıtlar vermiştir.
- IV. Murad döneminde (1624-1640) girişilen Doğu seferlerinde kâtib olarak katıldı. 1635’te İstanbul’a dönerek kendisini okumaya ve yazmaya verdi.
- Tarih, coğrafya, biyografi, bibliyografya, tıp, ahlak, siyaset, din, felsefe, tasavvuf, düşünce ve sosyal hayat gibi birçok alanda önemli yapıtlar vermiş bir bilim adamıdır.
- Batı kültür ve uygarlığı ile ilişki kuran, Avrupa’daki yenilikleri memlekete getirme düşüncesini ileri süren ilk yazardır.
- Hem doğu hem Batı kaynaklarıyla kendini yetiştirmiştir.
- Coğrafya, tarih, denizcilikle ilgili eserleri ünlüdür.
- Eserlerinde bilimsel yöntemlere başvurmuştur.
- Öğretici tarzda yazdığı için sade denebilecek bir üslup kullanmıştır.
- Eserlerinin çoğunda orta nesir dil özellikleri görülür.
- Batı dünyasında Hacı Halife adıyla da tanınmıştır.
- En önemli eseri, Arapça yazdığı bibliyografya kitabı olan Keşfü’z-Zünûn ‘dur.
Katip Çelebi’nin yazdığı kitapların konuları şu şekildedir:
- Divan
Aruzla yazdığı ve çoğu gazelden oluşan şiirlerinin toplandığı kitaptır. Heceyle yazdığı şiirleri cönklerde ve mecmualardadır.
- Keşfü’z-Zünûn
Arapça yazdığı bibliyografya kitabıdır. 10 bin İslam yazarın yaklaşık 15 bin kitabını alfabetik sıraya göre tanıtmıştır.
- Cihannûma
Ülkeler coğrafyası niteliğinde olan bu eser için Prof. W. Boorthold, “Bu eser, Avrupan’ nın coğrafyaya ait bilgisiyle Müslümanlarınkini bir araya getiren ilk tecrübedir.” demiştir.
- Fezleke
“Özet” anlamına gelen Fezleke, 1591-1654 yılları arasındaki önemli siyasi olayları anlatan tarih kitabıdır.
- Tuhfetü’I-Kibar
Denizcilik tarihimizdeki savaşları anlatan eserdir.
- Düstûrü’l Amel
Kurumlardaki malî bozuklukları ve bütçe açığının çözümü için önerilerde bulunduğu eserdir.
- Mizanü’l-Hak
Dinî, ahlakî, hukuki ve sosyal sorunları ele alır.
- Takvimü’t-Tevârih
Hz. Âdem’den 1648 yılına kadar yaşanan olayları kronolojik olarak anlatır.
- Tuhfetü’l-Ahyar
Arapça yazılmıştır, bir çeşit genel kültür ansiklopedisidir.