Fuzûlî, Osmanlı İmparatorluğu’nun Divan edebiyatının önemli şairlerinden biridir.
- Fuzûlî, muhtemelen 1483 yılında, bugünkü Irak topraklarındaki Kerbelâ şehrine bağlı Nâzımiye köyünde doğdu.
- Gerçek adı Mehmed’dir, ancak “Fuzûlî” mahlasını kullanmıştır. “Fuzûlî” kelimesi, lügatte “fazlasız, artan, israf etmeyen” gibi anlamlara gelir.
- Fuzûlî’nin doğum yeri ve tarihi hakkında kesin bilgiler bulunmamakla birlikte, yaşadığı dönemde Osmanlı coğrafyasında birçok farklı yerde bulunduğu düşünülmektedir.
- Zamanının önemli kültür merkezlerinden biri olan Bağdat’ta öğrenim gördü. Edebiyat ve tasavvuf alanındaki bilgisini geliştirdi.
- Divan şairi olmasının yanı sıra, İslam dünyasının önemli tasavvufi şairlerinden biri olarak da bilinir.
- Fuzûlî, bir dönem Safevî hükümdarı Şah İsmail’in hizmetine girdi ve onun sarayında şairlik yaptı. Ancak Şah İsmail’in ölümünün ardından Osmanlı hükümdarı Yavuz Sultan Selim’e katıldı.
- Fuzûlî’nin eserleri arasında gazeller, kasideler, kaside ve rubailer bulunmaktadır. Şiirlerinde aşk, tasavvuf, ahlak ve ölüm gibi temaları işler.
- “Su Kasidesi” adlı eseri, özellikle Fuzûlî’nin Osmanlı Türkçesi’ndeki ustalığını gösteren önemli bir yapıttır.
- 1556 yılında öldü. Mezarı Bağdat’ta, Kâzımeyn Camii bahçesindedir.
- Fuzûlî, Türk edebiyatının Divan edebiyatı dönemindeki önemli şairlerinden biridir. Şiirleri, dil ve üslup zenginliğiyle tanınır ve zamanla Türk şiir geleneğinde önemli bir yere sahip olmuştur.
Fuzûlî’nin pek çok ünlü şiiri bulunmaktadır.
Fuzûlî’nin önemli şiirlerinden bazıları ve bu şiirlerin bazılarına ait başlıklar:
- Su Kasidesi: “Gel ey şehriyâr-ı âsumâna bak / Evliyâ-yı şehîdâna bak” şeklinde başlayan bu kasîde, Fuzûlî’nin ölümü üzerine yazılmış bir övgüdür.
- Beng ü Bâde: “Aşk sarhoşluğu” temasını işleyen bu gazel, Fuzûlî’nin aşk şiirinin önemli örneklerinden biridir.
- Zâhid u Maşûk: “Zahit ve aşık” anlamına gelen bu gazelde, dünya ile ahiret arasındaki çatışma ve çekim teması işlenir.
- Sû Nâme: “Şarap içki meyhanecilik” temalarını işleyen bu eser, şairin içkiyle ilgili şiirlerinin bir örneğidir.
- Şikâyetnâme: Fuzûlî’nin bir kaside tarzındaki şikayet şiiridir. Şair, sevgilisine olan özlemini dile getirir.
- Hâl-nâme: Bu eser, Fuzûlî’nin bir önceki eseri olan “Şikâyetnâme”ye bir cevap niteliğindedir.
- Dîvân-ı Fuzûlî: Fuzûlî’nin divanı, gazelleri, kasideleri, kaside ve rubailerini içerir. Toplamda binlerce beyit içerir ve şairin Divan edebiyatındaki yerini güçlendiren bir yapıttır.
Fuzûlî’nin eserleri genellikle aşk, tasavvuf, ahlak ve ölüm gibi evrensel temaları işler. Dil ve üslup zenginliğiyle bilinen şair, Divan edebiyatının önemli temsilcilerindendir.